1. Giới thiệu về thang đo:
Rối loạn stress sau sang chấn (PTSD) là tình trạng sức khỏe tâm thần phổ biến đã ảnh hưởng đến các cựu chiến binh trong chiến tranh. Bảng đánh giá PTSD (PCL) đã được phát triển như một bảng hỏi tự đánh giá sự hiện diện và mức độ nặng của các triệu chứng PTSD [1].
PCL là bản câu hỏi tự báo cáo gồm 17 mục được thiết kế để đánh giá các triệu chứng của PTSD được Weathers và cộng sự phát triển vào năm 1993. Các mục trên PCL đo sự tái hiện trải nghiệm (Tiểu thang đo nhóm B/các mục 1-5), né tránh/tê liệt (Tiểu thang đo nhóm C/các mục 6-12), và tăng tỉnh thức (Tiểu thang đo nhóm D/các mục 13-17) triệu chứng tương ứng đến các triệu chứng chẩn đoán được mô tả trong tiêu chuẩn DSM-IV cho PTSD [1]. Mặc dù một số công cụ sàng lọc có sẵn để sử dụng trong việc đánh giá mức độ nghiêm trọng của triệu chứng PTSD, PCL 17 là công cụ tự đánh giá sử dụng rộng rãi nhất của các triệu chứng PTSD [2]. PCL từ lâu đã là một bảng tự đánh giá được ưu tiên để đánh giá của các triệu chứng của PTSD [3].
Gần đây, Bảng đánh giá triệu chứng PTSD theo DSM-5 (PCL-5) (Weathers và cộng sự, 2013) đã được phát triển để đáp ứng với DSM-5. PCL-5 bao gồm 20 mục, bao gồm các mục đánh giá ảnh hưởng tiêu cực dai dẳng (ví dụ, tức giận,…) và hành vi gây hấn/dễ bị kích thích, phản ánh 20 triệu chứng của PTSD trong DSM-5. Các tiểu thang đo của PCL-5 cũng được điều chỉnh theo bốn nhóm triệu chứng (ám ảnh, né tránh, thay đổi tiêu cực trong nhận thức và khí sắc, và thay đổi sự thức tỉnh và tính phản ứng cho PTSD trong DSM-5. Thang điểm cho các mục trên PCL-5 đã được thay đổi từ 1-5 thành 0-4, với tổng số điểm độ nặng triệu chứng từ 0 đến 80 [1]. Sự thay đổi từ mô hình ba yếu tố được phác thảo trước đây của PTSD trong DSM-IV dựa trên bằng chứng nghiên cứu quan trọng cho thấy rằng mô hình bốn yếu tố này đại diện tốt nhất cho cấu trúc của triệu chứng PTSD. Sự phát triển liên tục của lĩnh vực này làm nổi bật quan điểm cho rằng PTSD vẫn là một rối loạn phức tạp [3].
Nghiên cứu của nhóm tác giả Ashbaugh và cộng sự cho thấy ở cả phiên bản tiếng Anh và tiếng Pháp của PCL-5 đều thể hiện hệ số tương thích nội tại cao (phiên bản tiếng Anh: α=0,95; tiếng Pháp: α=0,94), và giá trị hội tụ mạnh [3].
Trong bản sửa đổi cuối cùng của PCL được đề xuất bởi Weathers và cộng sự, công cụ sàng lọc được mở rộng đến 20 mục tương ứng với các triệu chứng của PTSD như được trình bày trong DSM-5 [4]. Tương tự so với phiên bản trước, thang đo đánh giá các triệu chứng trong tháng qua. Các mục được đánh giá theo thang 5 điểm Likert (0 - không khó chịu đến 4 - cực kỳ khó chịu) và PCL-5 cho tổng số điểm từ 0 đến 80. Đối với phiên bản trước, ba phiên bản tồn tại và khác nhau về từ ngữ liên quan đến sự kiện gắn liền (PCL-Quân đội (Military), PCL-Dân sự (Civilian) và PCL-Đặc hiệu (Specific). Trong một đánh giá có hệ thống các nghiên cứu về đặc tính đo lường liên quan đến PCL, Wilkins cộng sự đề nghị rằng các thang đo (đặc biệt là PCL-Đặc hiệu) đã thấy rõ tính giá trị, và do đó PCL-5 có thể được sử dụng để đánh giá PTSD trong tất cả các loại kinh nghiệm sang chấn [5].
Giải pháp bốn yếu tố phù hợp nhất với dữ liệu cung cấp hỗ trợ cho một loạt các nghiên cứu PTSD. PCL-5 thể hiện độ tin cậy tốt với hệ số độ tin cậy tổng thể của tái trải nghiệm (0,79 - 0,92), né tránh (0,73 - 0,91), thay đổi tiêu cực (0,85 - 0,90) và tăng cảnh giác (0,81 - 0,88) và độ tin cậy thời gian với thử nghiệm kiểm tra lại sau hai tuần hệ số tương quan trong tương ứng là 0,70, 0,64, 0,78, và 0,76. Sự kết hợp mạnh mẽ về tổng số điểm và điểm của từng tiểu thang đo của PCL-5 với các biện pháp khác của các triệu chứng liên quan đến sang chấn là dấu hiệu cho thấy tính hợp lệ của công cụ sàng lọc. Nghiên cứu đề xuất một điểm cắt ≥ 47 cho chẩn đoán PTSD, với độ nhạy 0,76 và độ đặc hiệu 0,69 [5].
2. Mục tiêu: Đánh giá các triệu chứng PTSD thông qua đó hỗ trợ bác sĩ trong việc chẩn đoán bệnh PTSD.
3. Thang đánh giá: Đính kèm.
4. Cách tiến hành và tính điểm:
Thang đo đánh giá các triệu chứng trong tháng qua. Các mục được đánh giá theo thang 5 điểm Likert (0 - không khó chịu đến 4 - cực kỳ khó chịu) và PCL-5 cho tổng số điểm từ 0 đến 80. Đề xuất một điểm cắt ≥ 47 cho chẩn đoán PTSD, với độ nhạy 0,76 và độ đặc hiệu 0,69 theo nghiên cứu của nhóm tác giả Boysana và cộng sự [5].
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1. Kloezeman K.C. (2016). "Psychometric properties of the posttraumatic stress disorder checklist with veterans residing in Hawai", ProQuest LLC, 1-24.
2. American Psychiatric Association. (2000). "Diagnostic and statistical manual of mental disorders, fourth edition - text revision", Washington, DC: American Psychiatric Association.
3. Ashbaugh A.R., Houle-Johnson S., Herbert C., et al (2016). "Psychometric Validation of the English and French Versions of the Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5 (PCL-5)", PLoS ONE, 11(10).
4. Blevins C.A., Weathers F.W., Davis M.T., et al (2015). "The Posttraumatic Stress Disorder Checklist for DSM-5 (PCL-5): Development and Initial Psychometric Evaluation", J Trauma Stress, 28 (6), 489 - 498.
5. Boysana M., Ozdemir P.G., Ozdemir O., et al (2017). "Psychometric properties of the Turkish version of the PTSD Checklist for Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fifth Edition (PCL-5)", Psychiatry and Clinical Psychopharmacology, 27 (3), 306-316.
Bảng đánh giá triệu chứng PTSD theo DSM-5
Hướng dẫn: Dưới đây là một danh mục các vấn đề mà người ta thỉnh thoảng có khi gặp một trải nghiệm rất stress. Vui lòng đọc từng vấn đề một cách cẩn thận và khoanh tròn một con số phía bên phải để chỉ ra mức độ mà anh/chị bị phiền lòng bởi vấn đề đó trong tháng vừa qua
